Śro, 16.08.2023, 22:17
Letheko.pl napisał(a):Tatra 805 to lekka ciężarówka wojskowa, produkowana przez firmę Tatra národní podnik w Koprzywnicy (Morawy), a od roku 1959, także przez AZNP Mlada Boleslav, Závody V. I. Lenina Plzeň oraz Avia Praha. Przeniesienie produkcji bardzo niekorzystnie wpłynęło na jakość samochodu. W latach 1952-1960 wyprodukowano 13 624 egzemplarzy z czego 7214 sztuki w zakładach Tatry w Koprzywnicy. Tatra 805 została opracowana na potrzeby wojska, zgodnie ze specjalnym zamówieniem ČSLA na samochód o wybitnych właściwościach terenowych i dużej sile uciągu na haku. W slangu czeskich kierowców nazywana Kačena, Kvíčala lub Píšťala (Kaczuszka, Piszczałka lub Gwizdek) z uwagi na charakterystyczny dźwięk wydawany przez wentylatory obciążanego, chłodzonego powietrzem silnika. Z uwagi na krótki termin realizacji wojskowego zamówienia do napędu zastosowano odmianę wolnossącego, ośmiocylindrowego, widlastego silnik benzynowego typu T 603 A znanego wcześniej z samochodu osobowego Tatra 87 i 603.
Pierwowzorem dla Tatry 805 był samochód prototypowy Tatra 803 o ładowności 800 kg, wyprodukowany w 1950 roku w ilości 2 egzemplarzy oraz Tatra 804. W wyniku zapotrzebowania armii na trochę większy i mocniejszy pojazd powstała zmodyfikowana konstrukcja Tatry 805, główna zmiana w stosunku do prototypów było zastosowanie kabiny wagonowej, co zmieniło pozycje kierowcy za kierownica oraz powiększyło przestrzeń ładunkową samochodu.
Do napędu Tatry 805 służył niezwykle niezawodny i lekki silnik o oznaczeniu T 603 A w trochę innych wariantach stosowany także w luksusowym samochodzie osobowym Tatra 87 oraz Tatra 603. Silnik Tatry 805 różnił się od wersji do samochodów osobowych przede wszystkim zastosowaniem tylko jednego gaźnika, miał niższy stopnień sprężania, suchą skrzynię korbową oraz układem smarowania z podwójną pompą oleju i dwoma chłodnicami. Olej do smarowania był zasysany i powracał do oddzielnego szczelnego grawitacyjnie zbiornika – dzięki temu samochody pokonywały nawet bardzo strome wzniesienia bez ryzyka utraty smarowania silnika.
Podwozie Tatra 805 było doskonałym przykładem konstrukcji podwozia samochodu terenowego. Składało się z ramy szkieletowej, która była połączona z przednią i tylną osią. Osie były wahliwe, ze zwolnicami na kołach, co pozwoliło zmniejszyć obciążenie półosi, zwiększyć prześwit pojazdu do 400 mm, zwiększyć całkowite przełożenie, a tym samym maksymalną siłę trakcyjną. Zawieszenie obu osi to drążki skrętne, dzięki którym pojazd zachowywał się bardzo komfortowo na drodze nawet przy większych prędkościach. Połączenie drążków skrętnych, niewielka odległość między osiami, redukcje kół a co za tym idzie wyższy środek ciężkości, powodowało silne kołysanie pojazdu podczas jazdy terenowej, dzięki czemu zyskał również slangową nazwę Kaczka.
Najsłabszym punktem Tatry 805 były jednoobwodowe hydrauliczne hamulce bębnowe bez wspomagania. Efekt hamowania był niewystarczający, szczególnie przy hamowaniu obciążonego pojazdu z wyższych prędkości lub przy pokonywaniu długich zjazdów, gdy efekt hamowania silnikiem był niewystarczający.
Tatra 805 była podstawową ciężarówką armii czechosłowackiej. Na podwoziu Tatra 805 były montowane różne zabudowy: skrzyniowe, warsztatowe, radiostacje i pelengatory, sanitarki, małe cysterny na wodę, chemikalia lub paliwa, powstała także wersja dla wojsk spadochronowych z obniżonym płóciennym dachem kabiny kierowcy. Tatra 805 służyła także jako holownik kuchni polowych, lekkich działek przeciwlotniczych, itp.. Tatra 805 znalazła także zastosowania cywilne. Pracowała z zabudową śmieciarki i zamiatarki miejskiej, w trudnym górskim terenie jako karetka, samochód z zabudową gaśniczą, po wycofaniu ich ze służby wojskowej masowo były przerabiane na wywrotki służące do rozwożenia węgla i rozmaitych prac budowlanych, wersja furgon pracowała w zaopatrzeniu. Tatra 805 z demobilu była masowo używana przez Ochotnicze Straże Pożarne. Tatra 805 mikrobus była przeważnie lakierowana na srebrny kolor, była wykorzystywana w wytwórniach filmowych. Różne specjalne wersje mikrobusów T 805 brały udział w wielu wyprawach badawczych i eksploracyjnych na całym świecie.
Na podwoziu Tatry 805 w latach 1958 - 1959 w zakładach AZNP Mlada Boleslav został zaprojektowany prototypowy lekki pojazd opancerzony OA-82 Jarmila. Powstało kilka lub kilkanaście egzemplarzy.
Obecnie różne wersje samochodu Tatra 805 można spotkać na zlotach sprzętu wojskowego, a także na spotkaniach właścicieli samochodów Tatra. Wielu kierowców jeździ nimi również w zawodach terenowych, gdzie te zmodyfikowane Tatry 805 należą do najlepszych w swojej kategorii.