Solaris Urbino 15, Solaris Urbino 15 CNG - to niskopodłogowy autobus z serii Solaris Urbino, przeznaczony dla komunikacji miejskiej. W latach 1999-2001 produkowała go firma Neoplan Polska. Jest następcą - zbyt ciężkiego na polskie drogi - Neoplana N4020. Od 2001 roku jest produkowany przez polską firmę Solaris Bus & Coach S.A. z Bolechowa koło Poznania. Od 2008 roku powstaje również jego odmiana niskowejścowa Solaris Urbino 15 LE.

"Solaris Urbino 15" pierwszej generacji produkowano od drugiej połowy 1999 roku. Od pierwszej połowy 2002 roku produkowano modele drugiej generacji. Od 2005 roku powstają modele trzeciej generacji. Są one produkowane w trzech wersjach napędowych: z silnikami diesla (spełniającymi normę Euro 4, zaś w opcji normy Euro 5 lub EEV), z napędem elektrycznym - jako Solaris Trollino 15, oraz z napędem gazowym CNG (od wiosny 2005 roku). Jest to jeden z nielicznych autobusów o długości 15 metrów produkowany w Europie i na świecie. Jest dość popularny na rynkach Czech i Słowacji. W początkowym okresie produkcji bardzo dobrze sprzedawał się również na rynku łotewskim i polskim.

Graficznym symbolem "Solarisa Urbino 15" jest zielony jamnik.

Napęd
Początkowo dość często stosowano silniki MAN D0826LOH18 oraz MAN D0836LOH02, o mocach maksymalnych odpowiednio 191 kW (260 KM) oraz 206 kW (280 KM). Obecnie autobus w standardzie jest wyposażony w jednostkę napędową DAF PR228 o mocy maksymalnej 228 kW (310 KM), skrzynię biegów Voith Diwa 5 oraz układ dodatkowego ogrzewania Webasto. Zbiorniki płynów są w stanie pomieścić 250 litrów oleju napędowego (w opcji 350 litrów) oraz 40 litrów substancji AdBlue. Na życzenie jest możliwość wybrania silników DAF PR265 (265 kW), Cummins ISLe4 320 lub Cummins ISLe4 340 oraz skrzyni biegów ZF 6HP ECOMAT 4.

Podwozie
OĹ› przednia ZF RL 85/A (oĹ› sztywna)
Oś napędowa AV 132
OĹ› wleczona ZF RL 85A/N
Układ kierowniczy ZF Servocom 8098
Dwuobwodowy EBS
ABS
ASR
Monitorowanie zuĹĽycia klockĂłw hamulcowych
Hamulec ręczny (postojowy) z możliwością ręcznego odblokowania układu hamulcowego
Hamulec przystankowy
Retarder (zwalniacz) skrzyni biegĂłw
Zawieszenie poziomowane zaworami pneumatycznymi (podnoszenie 60 mm, przyklęk 70 mm).
Na specjalne życzenie klient może zamienić oś przednią na jeden z dwóch modeli (ZF RL 85/A ze stabilizatorem lub ZF RL 75 EC - niezależne zawieszenie), oś napędową na produkt firmy Voith - BRA 132, układ kierowniczy na jeden z modeli RBL. Zawieszenie może być zmienione na system zawieszenia ECAS II z funkcją przyklęku prawej strony, podnoszenia i opuszczania autobusu, wykonywania przyklęku prawej strony o 70 mm oraz podnoszenia o 60 mm. Można również zamontować układ centralnego smarowania Vogel KFBS1 z autodiagnozą (smar półpłynny).

Nadwozie
Szkielet pojazdu jest wykonany ze stali nierdzewnej, a oblachowanie ścian bocznych oprócz tego z paneli aluminiowych.
Układ drzwi 2-2-2
Szerokość drzwi 1350 mm
Minimalna wysokość wejścia: I i II drzwi - 320 mm, III drzwi - 340 mm
Rampa inwalidy przy II drzwiach, odkładana ręcznie (1000 x 905 mm)
Liczba miejsc siedzących / wszystkich: 36-46 + 1 / 144-163 + 1 (w zależności od zabudowania wnętrza).

Wentylacja, klimatyzacja i ogrzewanie
2 wentylatory nadmuchowo-wyciÄ…gowe
2 (3 przy braku klimatyzacji) elektryczne szyberdachy
Grzejniki konwektorowe oraz trzy dmuchawy dwustopniowe.
Dodatkowo można zamówić wersję autobusu z klimatyzacją przestrzeni pracy kierowcy (elektryczną lub mechaniczną) oraz przestrzeni pasażerskiej (mechaniczna).

Instalacja elektryczna
Urbino 15, podobnie jak cała seria Urbino wykorzystuje system wiązek o zredukowanej liczbie przewodów oparty o magistralę danych CanBus.

Solaris Urbino 15 w Europie
Państwo Miasto Operator Liczba
stan na 30 września 2009 r.
Czechy Czeskie Budziejowice DP 3
Ostrawa DP 29
Ostrawa Veolia Transport Morava 7
Ostrawa Mosnov 2
Pilzno DP 15
Cieplice DP 4
Niemcy Berlin BVG 2
Glonn-Schlacht Ettenhuber GmbH 4
Weimar Stadtwirtschaft 2
Łotwa Dyneburg AP 30
Ryga Riga SIA 47
Polska Bydgoszcz Port Lotniczy 1
Czechowice-Dziedzice PKM 2
Gdynia PKA 3
Gliwice PKM 5
Jaworzno Meteor 3
Jaworzno PKM 6
KĂłrnik Kombus 2
Lublin MPK 1
Mysłowice Transgór Mysłowice 3
RzeszĂłw MPK 8
SĹ‚upsk MZK 2
Sosnowiec PKM 41
Swarzędz WirażBus 2
Ĺšwierklaniec PKM 2
Tychy PKM 4
Warszawa Connex 44
Warszawa MZA 168
Warszawa WAS 1
Słowacja Bratysława DP 22 (CNG)
Koszyce DP 35 (1 szt. CNG)
Węgry Nyiregyhaza Szabolcs Volán 10
Suma 507

Neoplan Polska w drugiej połowie lat 90-tych intensywnie budował swoją pozycję na polskim rynku autobusów. W miarę ze spadkiem produkcji w wiodących dotychczas zakładach samochodowych w Jelczu, następował równoczesny wzrost sprzedaży z fabryki Neoplana. W roku 1999 Neoplan Polska rozpoczął produkcję zmodyfikowanej odmiany produkowanych dotychczas autobusów, oznaczonych jako seria K40xx. Spotkało się to z brakiem akceptacji centrali w Niemczech, co doprowadziło do oddzielenia się polskiej fabryki i założenia przez Krzysztofa Olszewskiego nowej firmy - Solaris Bus & Coach. Na potrzeby nowej firmy, zbudowano prototyp autobusu Solaris Urbino 12. Po drobnych modyfikacjach, jeszcze w tym samym roku wprowadzono Urbino do produkcji. Nowy autobus stał się protoplastą dla całej gamy modeli: Urbino 9, 12, 15 i 18.

Solaris Urbino 15 to konstrukcja całkowicie niskopodłogowa, powstała ze szczególną uwagą na wymagania polskiego rynku. Stylistykę nadwozia i wnętrza autobusu opracowała firma zewnętrzna. Uzyskano bardzo futurystyczny wygląd, na który składały się rzędy reflektorów soczewkowych w srebrnej ramce, duże okna boczne, niskie zawieszenie i zaokrąglone krawędzie dachu. Cechą charakterystyczną Urbino stały się właśnie owe zaokrąglone krawędzie oraz obniżona z prawej strony dolna linia szyby przedniej. Dostęp do wnętrza zapewniały szerokie, silnie przeszklone, dwuskrzydłowe drzwi. Wewnątrz znalazło się 40 miejsc siedzących oraz, zgodnie z danymi producenta, 118 stojących (choć jest to wartość zawyżona). Do napędu wykorzystano rzędowy silnik MAN D0826 L0H 18, o mocy maksymalnej 191 kW i maksymalnym momencie obrotowym równym 1000 Nm, spełniający normy czystości spalin Euro II. Jednostkę napędową zamontowano w lewym tylnym narożniku pojazdu. Napęd z wału korbowego przekazywany był na sprzęgło hyrdokinetyczne, w zintegrowanej w obudowie z automatyczną skrzynią biegów. W zależności od serii zastosowano skrzynię ZF Ecomat bądź Voith Diwa. Obie z nich posiadają zintegrowany zwalniacz, wytracający energię hamowania, wspomagający zasadniczy układ hamulcowy. Wałek wyjściowy skrzyni biegów połączono wałem napędowym z portalowym mostem napędowym. Układ napędowy znalazł się w zabudowie wieżowej, po lewej stronie, w tylnej części pojazdu. Na końcu lewej ściany zamieszczono pokaźnej wielkości chłodnicę. Dla poprawy estetyki kratę wentylacyjną chłodnicy, umieszczoną w linii okien, pomalowano na czarno. Poprzez zastosowanie zwiększonej do 2,55 m szerokości nadwozia i odpowiednie skonstruowanie nadkoli uzyskano niespotykanie przestronne wnętrze, o szerokich przejściach między nadkolami. W środku dominowały barwy: szara, srebrna i biała. Do wentylacji posłużyły wyciągi dachowe, klapy dachowe oraz uchylane górne partie szyb. Na ogrzewanie przestrzeni pasażerskiej składały się nagrzewnice nadmuchowe oraz grzejniki konwektorowe połączone z układem chłodzenia silnika, zamontowane wzdłuż ścian. Kabinę kierowcy wyposażono w odzielną nagrzewnicę, umieszczono w niej również sterownik ogrzewania firmy Bürkert. Przedział kierowcy wydzielono z tyłu ścianką, a od boku - drzwiczkami z tworzywa z wysoką szybą i półką do sprzedaży biletów. Fotel kierowcy posiadał pełną regulację położenia i wysokości, również położenie pulpitu sterowniczego z wyświetlaczem ciekłokrystalicznym ulegało regulacji. Autobus wyposażono w system ABS, zabezpieczający blokowaniu kół przy hamowaniu oraz w ASR, zapobiegający poślizgowi kół przy ruszaniu i pokonywaniu stromych podjazdów. Nietypowym elementem pierwszych solarisów było nisko zamocowane lewe lusterko.

Wraz z ostatnią dostawą Neoplanów N4020 w grudniu 1999 roku dostarczono trzy autobusy Solaris Urbino 15. Były one niemałą rewolucją wizualną, w porównaniu do jeszcze całkiem nowoczesnych neoplanów. Już wkrótce jednak oferowana przez nie ilość niskiej podłogi miała stać się standardem przy nowych zakupach. Autobusy z tej dostawy różniły się od późniejszych niedzieloną szybą przednią z poziomowymi wycieraczkami, większą ilością uchylanych okien, siedzeniami na podestach w przedniej części nadwozia, układem poręczy oraz pomalowaną na żółto zabudową wieży na tylnej ścianie.

W 2000 roku 44 Solarisy U15 zakupiła firma Rapid-Bus (później Connex, jeszcze później Veolia) obsługująca wówczas linie 160 167 171 180 i 409. Autobusy te były zbliżone do zakupionych rok wcześniej przez MZA, jednakże różniły się pewnymi detalami. Największą różnicą było malowanie - kolor czerwony zastąpił wiśniowy, a ciemnożółty - żółty metaliczny.

W wyniku przetargu na dostawę 165 autobusów 15-metrowych dla MZA od marca 2001 do maja 2002 dostarczono do wszystkich zajezdni MZA łącznie 165 Solarisów U15. W stosunku do wersji z 1999 i 2000 roku miały nieco przearanżowane wnętrze (m.in. więcej siedzeń dostępnych z poziomu podłogi) oraz mniejszą liczbę uchylanych okien. Poszczególne autobusy różniły się detalami w wystroju wnętrza. Dwa ostatnie solarisy z 2002 (8021 i 8022) wyposażono w zmieniony silnik DAF PE228C spełniający normę Euro-3. Pierwsze trzy autobusy z dostawy z 1999 roku przenumerowano w 2001 r. na 8601-8603.

Solarisy U15 były kontynuacją polityki zakupów 15-metrowych. Równocześnie z ich dostawami wycofywano 16,5-metrowe, przegubowe ikarusy. W regularnej eksploatacji okazało się jednak, podobnie jak w wypadku neoplanów, iż niskopodłogowy 15-metrowy autobus nie jest w stanie pomieścić tylu pasażerów, co przegubowiec - głównie ze względu na mniejszą powierzchnię podłogi przeznaczoną dla pasażerów stojących. Dużą wadą solarisów jest również mało wydajna wentylacja, nie zapewniająca odpowiedniego przewietrzenia pojazdu w letnie upały. Niemniej jednak, dostawy Urbino 15 były wprowadzeniem nowego standardu w stołecznej komunikacji.

W latach 2005-06 w wyniku procesu ujednolicania taboru w zajezdniach MZA wszystkie Solarisy Urbino 15 znalazły się w zajezdniach Woronicza i Ostrobramska. Po kolejnych dostawach nowego taboru, w 2007 roku, część solarisów przesunięto jednak na Stalową i Kleszczową.

Dnia 08.04.2009 na Trasie Łazienkowskiej przy Torwarze spłonął Solaris z numerem #8711 z zajezdni Woronicza. Akcja gaszenia autobusu skutecznie zablokowała ruch w godzinach szczytu.

Zdjęcia Solarisów Urbino 15 w Galerii PRZEGUBOWCA

Dane techniczne
producent: Solaris Bus & Coach, Bolechowo k. Poznania, Polska
okres produkcji: 1999 - nadal produkowany
lata dostaw: 1999-2002
ilość zakupionych: 212 szt. (168 MZA +44 Veolia)
typ nadwozia: Niskopodłogowy autobus miejski klasy MAXI
długość: 14590 mm
szerokość: 2550 mm
wysokość: 2850 mm
rozstaw osi: 7200 mm
zwis przedni: 2700 mm
zwis tylny: 3400 mm
promień zawracania: 25 m
masa własna: 13500 kg
masa dopuszczalna: 25000 kg
obciÄ…ĹĽenie przĂłd: 7500 kg
obciążenie środek: 9000 kg
obciążenie tył: 11500 kg
pojemność zbiornika paliwa: 250 dm3
ilość miejsc: 158
ilość miejsc siedzących: 40
ilość miejsc stojących: 118
ilość drzwi: 3
układ drzwi: 2-2-2
układ stopni: 0-0-0
wysokość podłogi w I drzwiach: 320 mm
wysokość podłogi w II drzwiach: 340 mm
wysokość podłogi w III drzwiach: 340 mm
po zastosowaniu przyklęku: -80 mm
szerokość drzwi: 1350 mm
silnik: MAN D0826 LOH18 lub DAF PE228C, z tyłu, wieżowy (polski wynalazek)
pojemność skokowa: 6,87 lub 9,20 dm3
moc maksymalna: 260 lub 310 KM
maksymalny moment obrotowy: 1270 Nm
skrzynia biegĂłw: ZF 5HP-500 lub Voith D854.3
oĹ› przednia: ZF RL 85 A
oś środkowa: ZF RL 85 A/N (napędowa)
oĹ› tylna: ZF A-132 (wleczona)
hamulce: tarczowe, przystankowy, retarder, ABS, ASR, EBS
ogumienie: 275/70
przystosowanie dla niepełnosprawnych: tak