Jelcz PR110D – autobus dalekobieżny i międzymiastowy, produkowany w latach 1984-1992 przez polską firmę Jelcz w Jelczu (obecnie Jelczu-Laskowicach) koło Oławy.

Protoplastą Jelcza PR110D był francuski BERLIET PR110 TOURISME (1977). Na jego podstawie wykonano w 1984r. kilka egzemplarzy serii próbnej pod nazwą PR110D. Litera „D” oznaczała w tym przypadku „dalekobieżny”. (Informacje o modelu PR110T zebrane od p. Wojciecha Połomskiego).

Charakterystyka
Silnikiem napędzającym autobus okazał się usytuowany pionowo Mielec SW680/164 z zapłonem samoczynnym. Początkowo osiągał on moc 186 koni mechanicznych, jednakże od 1988r. silnik ten miał moc 202KM oraz oznaczenie SW680/165. Mechaniczna skrzynia biegów, którą zastosowano, nosiła oznaczenie S6-90 oraz posiadała 6 przełożeń. Zastosowany w pojeździe układ kierowniczy posiadał mechanizm śrubowo-kulkowy z hydraulicznym wspomaganiem typu 8065. Jelcz posiadał także hamulec roboczy dwuobwodowy, który działał na oś przednią i tylny most; hamulec awaryjny wraz z pneumatycznym postojowym, działającym bezpośrednio na tylną oś. Hamulec silnikowy uruchamiany był pneumatycznie poprzez odcięcie wtrysku i zdławienie przepływu spalin. Główny trzon całej konstrukcji autobusu stanowiła obszerna rama kratownicowa, która została połączona ze szkieletem nadwozia. Poszycie zewnętrzne zostało wykonane z wytłoczek stalowych i blachy. Zawieszenie przednich kół było całkowicie niezależne. Zastosowane zostały wahacze o nierównej długości, miechy pneumatyczne, sprężyny kulkowe, amortyzatory teleskopowe wraz ze stabilizatorem. Zawieszenie tylnego mostu obejmowały takie elementy, jak : miechy pneumatyczne, resory, amortyzatory teleskopowe i stabilizator. Tylna oś napędzająca Jelcza posiadała oznaczenie JELCZ MT 1032.A , zaś przednia - JELCZ NZ6A2. W autobusie zastosowano drzwi w układzie 2-0-1, przednie drzwi pneumatyczne, odskokowe, dwupłatowe, zaś tylne – na klamkę. Dodatkowo zostały zamontowane drzwi kierowcy na zwisie przednim kabiny pojazdu. Obniżenie przedniej ściany kabiny spowodowało mniejszy współczynnik oporu powietrza Cx, a co za tym idzie – zyskano lepsze właściwości jezdne na drodze. Pod podłogą pojazdu znalazły miejsce obszerne luki bagażowe o pojemności 6m3 oraz zbiornik paliwa o pojemności 250L. Autobus Jelcz PR110D posiadał 12 000 mm długości, 2500 mm szerokości oraz 3180 mm wysokości.

Wersje wyposażeniowe autobusu
Jelcz PR110D oferowany był równolegle w dwóch wersjach wyposażeniowych: Standard oraz Lux.

Standard
Skierowana była przede wszystkim do przedsiębiorstw PKS. Posiadała ona wszystkie okna z małymi partiami przesuwnymi, dwa elektryczne wentylatory wyciągowe oraz dwie klapy dachowe. Cechowała się także uboższym wyposażeniem wnętrza oraz fotelami dla pasażerów, które były pozbawione opcji odchylania, co skutkowało mniejszym komfortem podróżowania. Ta wersja posiadała 51 miejsc siedzących.

Lux
Odmiana Lux skierowana była przeważnie do firm turystycznych i instytucji rządowych Polski. Główne wyposażenie stanowiły : kanały nawiewowe z elektrycznymi wentylatorami i oświetleniem na każde miejsce pasażerskie, wygodne fotele lotnicze z opcją odchylania i podłokietnikami na każdym fotelu, dwie klapy dachowe. Wersja ta nie posiadała szyb z partiami uchylnymi, lecz zmieniło się to w 1989. kiedy zdecydowano montować szyby z dużymi partiami przesuwnymi w układzie: 2. szyba z prawej strony wraz z 2. i 4. szybą z lewej strony autobusu. Zabieg ten stosowano do końca produkcji tego modelu, czyli do 1992 r. Jelcz PR110D Lux mógł pomieścić łącznie 46 osób, czyli o 5 mniej, niż wersja Standard. Mniejsza liczba foteli skutkowała zwiększeniem przestrzeni pasażerskiej dla większej wygody podróżujących.

Modele specjalne

Jelcz PR110DC
C” oznaczało silnik Cummins 6CTA8, 3-10 o mocy maksymalnej 240 KM, skrzynia biegów S6-90 z multiplikatorem typu GV90, prędkość maksymalna: 99 km/h. Wyposażenie nie różniło się zbytnio od PR110D Lux, jednak posiadało kilka innych elementów wnętrza: ogrzewanie wodne firmy WEBASTO, 5 nagrzewnic, przesuwne górne partie okien (takie,jak w Jelczu D120), indywidualne fotele miękkie bez możliwości odchylania, tylne drzwi pneumatyczne, dwupłatowe, bliźniacze w stosunku do przednich, 50 miejsc siedzących. Ciekawostką jest fakt, iż prototyp wykonano jedynie w ilości jednej sztuki. Prawdopodobnie jeździ po Hiszpanii do dziś. Inną ciekawostką jest to, iż do polskich odbiorców trafiły w podobnym okresie standardowe Jelcze PR110D, napędzane mielecką jednostką, ale wyposażone, wzorem PR110DC, w pneumatyczne drzwi tylne. W dowodach rejestracyjnych figurują jako Jelcze PR110DC.

Jelcz PR110DM
„M” oznaczało silnik MAN D2866TUH o mocy maksymalnej 311 KM, skrzynia biegów S6-90, prędkość maksymalna: 117 km/h. Pojazd ten wykonano w wersji luksusowej, identycznej pod względem seryjnego wyposażenia z takimi dodatkami, jak toaleta na zwisie tylnym , umieszczona z lewej strony autobusu, klimatyzator przestrzeni pasażerskiej marki WEBASTO, przesuwne górne partie okien, 2 telewizory z możliwością odbioru telewizji satelitarnej, fotele lotnicze. Pojazd ten mógł pomieścić 48 osób.

Dane techniczne
Inne nazwy: Jelcz-Berliet PR110T (prototyp)
Producent: Jelczańskie Zakłady Samochodowe, Jelcz-Laskowice, Polska
Okres produkcji: 1984-1992 (Standard oraz Lux)
Następca: Jelcz T120
Pokrewne: Jelcz PR110
Typy nadwozia: Wysokopodłogowy autobus międzymiastowy klasy MAXI
Silnik: WS Mielec SW680/165
Moc maksymalna: 202 KM
Skrzynia biegów: S6-90
Długość: 12000 mm
Szerokość: 2500 mm
Wysokość: 3180 mm
Liczba miejsc siedzących: 51 (Standard)
46 (Lux)
Liczba drzwi: 2
Układ drzwi: 2-0-1
Wys. podłogi w I drzwiach: 1040 mm
Wys. podłogi w II drzwiach: 1040 mm
Szerokość drzwi: 660-0-660 mm
Masa całkowita: 16000 kg
Rozstaw osi: 6100 mm
Klimatyzacja: opcja