Obecny czas: Czw, 28.03.2024, 9:46




Napisz nowy temat Odpowiedz  [ 1 post ] 
[Kolej 800mm] Kolej Wąskotorowa Wawer-Zegrze 
Autor Wiadomość
Awatar użytkownika

Postów: 7381
Miejscowość: Warszawa
Post [Kolej 800mm] Kolej Wąskotorowa Wawer-Zegrze
Image
Image

Cytuj:
Linia kolei wąskotorowej łącząca Warszawę z Zegrzem.
W latach 1908-1910 zarząd kolejki mareckiej opracował szczegółowo plany budowy odgałęzienia od Strugi do Pułtuska, długości 42 km, przez Nieporęt, Zegrze, Serock. (...) Tak się złożyło, że plany te były zbieżne z planem wojsk rosyjskich, zamierzających wybudować kolej wąskotorową wzdłuż szosy fortecznej, od Zegrza przez Strugę do Wawra. W latach 1913-1914 zaczęto prace ziemne: nasypy, przepusty, niwelację terenu pod tor, a także wybudowano niektóre przyczółki mostowe. Linii tej wojska rosyjskie nie zdążyły wybudować.
Po wkroczeniu wojsk niemieckich w 1915 roku na tereny Kongresówki niemieckie władze wojskowe zaczęły domagać się połączenia magazynów wojskowych i obiektów fortecznych w Zegrzu z Wawrem, według poprzednich planów. Władze te zaproponowały zarządowi kolejki mareckiej wybudowanie tej linii, oferując szyny i pomoc wojska. Zarząd rad był takiej propozycji. Widząc możliwość realizacji dawnych zamierzeń zorganizowano więc całą akcję, dostarczając podkłady. Prace budowlane rozpoczęto jesienią 1915 roku, od Strugi do Zegrza, kładąc na kilometrze 12,9 toru szlakowego do Radzymina (liczonym jako punkt zerowy), tuż na skrzyżowaniu z szosą forteczną Wawer-Zegrze, dwa rozjazdy i skośne skrzyżowanie. Nowy tor kolejki był układany z lewej strony szosy fortecznej do Zegrza szybko i dość prowizorycznie. W pracach pomagały oczywiście wojska kolejowe, tzw. Eisenbahn Pionierre, kładąc tor na nieobrobionych podkładach i nieutwardzonym podłożu. Na niektórych odcinkach wykorzystano prace przygotowane przez wojska rosyjskie, co znacznie ułatwiło budowę. Szyny dostarczone przez wojsko były zbieraniną różnych typów (H70 do H90) i różnego pochodzenia. Na linii tej wykorzystano murowane przyczółki przygotowane przez wojska rosyjskie, a dzięki staraniom zarządu konstrukcje nośne wykonano z belek stalowych, które później po rozbiórce wykorzystano na głównej linii Warszawa-Radzymin.
Na kilometrze 0,110 nowej linii był most stalowy długości 12 m na rzece Czarna Struga, na przyczółkach wybudowanych jeszcze w 1913 roku. Dalej zbudowano przepust murowany i mijankę Wólka Radzymińska, z odgałęzieniem w lewo do lasu, długości 1,5 km w kierunku Izabelina, gdzie powstał tartak Koterwy i eksploatowano drewno.
Cała linia długości 14 km, przechodziła przez teren leśny, gdzie osiedli ludzkich było bardzo mało. Na kilometrze 10,3 znajdowało się odgałęzienie w prawo, długości 4 km, jako bocznica do obsługi koszar i fortyfikacji wojskowych w Beniaminowie. W Nieporęcie, 700 m dalej, była druga mijanka, gdzie również zbudowano most stalowy długości 12 m na rzece Czarna Struga, a następnie tor biegł do stacji Zegrze, z dosyć rozwiniętym układem torów do obsługi magazynów, koszar i fortów, jak również styku z torami kolei normalnotorowej, doprowadzonej tu od Legionowa. Otwarcie dla ruchu pasażerskiego (ruch towarowy odbywał się już wcześniej). odcinka Struga-Zegrze, tzw. linii wojennej, nastąpiło w dniu 1 listopada 1916 roku, akurat w dzień Wszystkich Świętych. Specjalnym pociągiem na lustrację linii i urządzeń udali się przedstawiciele zarządu kolejki mareckiej: ówczesny przewodniczący zarządu inż. Adolf Weissblat, dyrektor zarządu Józef Goldfeder, zarządzający kolejką inż. Józef Budkiewicz, inż. Bohuszewicz i inni wraz z przedstawicielami władz wojskowych i licznych dziennikarzy.
W tym samym 1916 roku przystąpiono do budowy drugiej części linii "wojennej", od Strugi do Wawra. Łącznica ta, długości 13,6 km, zaczynała się rozjazdem w torze Struga-Zegrze, na skrzyżowaniu linii radzymińskiej z szosą forteczną w Strudze. Nie było tu dostatecznie dużo miejsca i układ torów powodował komplikacje ruchu w relacji Struga-Wawer. W relacji tej skład pociągu trzeba było wypychać na tor szlakowy Struga-Zegrze, za rozjazd przy skrzyżowaniu, a po przestawieniu rozjazdu na kierunek do Wawra kontynuować normalną jazdę do Wawra, parowozem naprzód. W relacji z Wawra do Strugi skład pociągu od skrzyżowania do stacji Struga trzeba było spychać wagonami naprzód.
Od Strugi w kierunku Wawra tor kolejki został ułożony na prawym skraju szosy fortecznej, następnie oddalał się nieco od szosy i biegnąc po niewielkim nasypie skręcał równolegle. z szosą w kierunku przecięcia się z dwutorową linią kolei normalnotorowej Warszawa-Białystok.
W pobliżu Zielonki, koło wioski Siwki był most stalowy na rzece Długiej, a przed skrzyżowaniem był zbudowany w nasypie przepust murowany (przygotowany wraz z nasypem jeszcze przez wojska rosyjskie), oddalony od szosy około 30 m. Po przecięciu linii normalnotorowej tor kolejki biegł terenem leśnym między Ząbkami a Zielonką obok szosy w kierunku Rembertowa.
W Karolówce zbudowano odgałęzienie w lewo, długości 1,5 km do koszar w Rembertowie, spełniające funkcję bocznicy gospodarczej, które istniało prawdopodobnie do 1937 roku. Między Rembertowem a Kawęczynem było drugie skrzyżowanie w poziomie z dwutorową linią kolei normalnotorowej Warszawa-Brześć. Dalej tor kolejki biegł w kierunku Wawra i na wysokości wsi Zielona przecinał szosę skręcając w lewo, w kierunku dwutorowej linii kolei normalnotorowej Warszawa-Lublin, z którą się krzyżował w poziomie, w pobliżu stacji Wawer. Po skrzyżowaniu, tuż przed stacją Wawer Wąskotorowy kolejki Jabłonna-Karczew, tor przecinał szosę brzeską i łączył się z torem kolejki jabłonowskiej, o takiej samej szerokości.
A oto wspomnienia na temat linii "wojennej" długoletniego pracownika pana Adama Grudzińskiego, zamieszczone w "Dzienniku Służbowym": "W czasie wojny jeździliśmy nie tylko po dzisiejszej linii mareckiej, lecz także w prawo i w lewo od tej linii, gdyż wojsko wybudowało ze Strugi odgałęzienie do Zegrza i do Wawra, gdzie istniało połączenie z linią wąskotorową otwocką. Linia do Zegrza wychodziła ze Strugi w lewo (z kierunku warszawskiego) wchodząc na szosę forteczną Wawer-Zegrze. Chcąc jechać do Wawra pchało się wagony ze stacji Struga, aż poza zwrotnicę na szosie wawerskiej, poczem po przerobieniu zwrotnicy, ciągnęło się pociąg parowozem naprzód w kierunku Wawra. "Linia wojenna" krzyżowała się na równym poziomie z linią wileńską koło Zielonki, z linią brzeską między Kawęczynem a Rembertowem, wreszcie na szosie do Miłosnej z linią otwocką normalną. Przed stacją Wawer wpadała łącznica do wąskotorowej linii otwockiej. Woziłem często cement, cegłę, drewno z Zegrza, z Pustelnika, ze Stalowej do Mostu Kierbedzia. Po wojnie skasowano to połączenie".
W 1918 roku po odzyskaniu niepodległości linie te straciły swoje znaczenie, gdyż Zegrze przestało być twierdzą, a uruchomienie dla ruchu publicznego linii kolei normalnotorowej od Legionowa do Zegrza wystarczyło w zupełności do obsługi tego rejonu. Konkurencją stały się też autobusy na trasach z Warszawy do Zegrza i Pułtuska. Łącznica z koleją Jablonna-Karczew od Strugi do Wawra również nie spełniała zadań handlowych podczas pokoju, gdyż była wybudowana w niewłaściwym miejscu. Ruch na tych liniach zamarł. (...) Zdecydowano więc obydwie linie rozebrać, co stało się w 1923 roku.

Stacje
km Stacja
27,5 Zegrze
? Wieliszew R1
24,3 Nieporęt R1
? Nieporęt Wąskotorowy
? Wólka Radzymińska
13,5 Struga
? Marki Wąskotorowe
? Ząbki przystanek
? Ząbki Wąskotorowe
? Rembertów Wąskotorowy
? Wygoda
0 Warszawa Wawer


Charakterystyka:
Uruchomienie linii: 1.11.1916
Likwidacja linii: 1923
Okres eksploatacji: 1916-1923
Długość sieci: 27,5 km
Szerokość toru: 800 mm
Stacje styczne: Warszawa Wawer


(C) Marki.net.pl
pl.Wikipedia.org
Trasbus.com
Korcz Paweł - Atlas wąskotorówek; Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań, 2006
Pokropiński Bogdan - Kolej jabłonowska; Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, 2004

_________________
no i jest!
Solidarni z Ukrainą


Sob, 27.01.2018, 18:19
Profil
Wyświetl posty z poprzednich:  Sortuj według  
Napisz nowy temat Odpowiedz  [ 1 post ] 


Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Brak zarejestrowanych użytkowników oraz 15 gości


Nie możesz zakładać nowych tematów na tym forum
Nie możesz odpowiadać w tematach na tym forum
Nie możesz edytować swoich postów na tym forum
Nie możesz usuwać swoich postów na tym forum

Szukaj:
Skocz do:  
 cron

Wszelkie sugestie, opinie i uwagi proszę kierować na adres: administrator(at)samochodyswiata(dot)pl

Powered by phpBB3 © 2003-2018