1953: Przedprototyp I(C) Auta-prl.pl
Pod koniec roku 1953 zbudowano dwa przedprototypy polskiego samocodu osobowego. Na bazie wersji I skonstruowano prototyp Syreny, a następnie modele produkcyjne.
Cytuj:
Syreni śpiew
W maju 1953 rzÄ…d zobowiÄ…zaĹ‚ FSO do skonstruowania maĹ‚olitraĹĽowego samochodu osobowego. Inicjatywa ta spotkaĹ‚a siÄ™ z ogromnym aplauzem. W ciÄ…gu miesiÄ…ca powstaĹ‚ zespół do opracowania zaĹ‚oĹĽeĹ„ technicznych. W sierpniu byĹ‚y one juĹĽ gotowe. InĹĽynierowie widzieli SyrenÄ™ jako pojazd czteroosobowy, z silnikiem czterosuwowym chĹ‚odzonym powietrzem, duĹĽym bagaĹĽnikiem i nadwoziem samonoĹ›nym. Centralny ZarzÄ…d PrzemysĹ‚u Motoryzacyjnego twierdziĹ‚ jednak ĹĽe to mrzonki. ZaĹ‚oĹĽenia powinny być oparte na krajowych moĹĽliwoĹ›ciach. Produkcje naleĹĽano uruchomić najpóźniej do 1955 roku przy minimalnych nakĹ‚adach finansowych. W efekcie powstaĹ‚ model kompromisowy: Nadwozie miaĹ‚o być wykonane z drewna pokrytego dermatoidem, gdyĹĽ kraj cierpiaĹ‚ na brak blach karoseryjnych gĹ‚Ä™bokotĹ‚ocznych, a silnik oparty o dwusuwowy napÄ™d motopompy produkowanej w Bielsku. NazwÄ™ Syrena zaproponowana zaĹ‚oga FSO. SamochĂłd miaĹ‚ być wytwarzany w liczbie 4000 szt. rocznie. Opracowaniem silnika wedĹ‚ug zaĹ‚oĹĽeĹ„ CZPM zajÄ…Ĺ‚ siÄ™ inĹĽ. Ferdynand Blumke ,gĹ‚Ăłwny konstruktor fabryki pomp straĹĽackich w Bielsku, nadwozie zaprojektowaĹ‚ inĹĽ. StanisĹ‚aw Panczkiwicz, ktĂłry projektowaĹ‚ nadwozia dla PZInĹĽ. i byĹ‚ twĂłrcÄ… karoserii prototypu Lux-Sport i CWS-Ăłw. Nad caĹ‚oĹ›ciÄ… czuwaĹ‚ Ăłwczesny gĹ‚Ăłwny konstruktor FSO Karol Pionnier. W zespole tym pracowaĹ‚ od paĹşdziernika 1953 r. inĹĽ. StanisĹ‚aw Ĺukaszewicz. Nie podobaĹ‚o mu siÄ™ ĹĽe Syrena bÄ™dzie miaĹ‚a drewniany szkielet. WychodziĹ‚ on z zaĹ‚oĹĽenia ĹĽe przyszĹ‚y samochĂłd musi mieć konstrukcjÄ™ stalowa. Nie przerywajÄ…c prac nad prototypem Panczakiewicza , zaczÄ…Ĺ‚ budowÄ™ wĹ‚asnego prototypu.
Już w grudniu 1953 roku ukończono budowę dwóch przedprototypowych samochodów. Załoga FSO nadała nowemu pojazdowi nazwę Syrena. Wykonane zostały dwie wersje nadwoziowe, które oparte były na niemal jednakowych podwoziach. Zgodnie z narzuconymi wytycznymi, nadwozie w wersji I wykonano na podstawie drewnianego szkieletu unikając jednocześnie stosowania głęboko tłocznych blach stalowych pochodzących z importu. W przedprototypie w wersji II wykorzystano niektóre wytłoczki nadwozia samochodu Warszawa, np. błotniki przednie i tylne, fragmenty drzwi, dachu itp. Tę drugą wersję uznano za nieudaną i skierowano wysiłki konstruktorów na rozwój wersji I.
Przedprototypy Syreny miały następującą charakterystykę techniczną. Dwusuwowy, dwucylindrowy silnik ZI umieszczony był wzdłużnie przed osią kół przednich. Przy objętości skokowej 690 cm3 i stopniu sprężania 6,1 silnik ten osiągał moc 16,2 kW przy 3800 obr/min. Zastosowano w nim prosty, termosyfonowy system chłodzenia cieczą. W instalacji elektrycznej o napięciu znamionowym 12 V zastosowano akumulator o pojemności 38,5 Ah oraz rozrusznik z włącznikiem elektromagnetycznym. Układ napędowy tworzyły: suche sprzęgło cierne, dwuwałkowa niezsynchronizowana skrzynka przekładniowa zblokowana ze stożkową przekładnią główną i mechanizmem różnicowym. Półosie napędowe wyposażona w przeguby krzyżakowe (przy obudowie zespołu napędowego) i w równobieżne przeguby typu zawiasowego przy kołach. Podłużnicowa rama spawana była z belek o zamkniętym przekroju prostokątnym. Koła przednie zawieszono niezależnie na poprzecznym resorze piórowym i wahaczach poprzecznych, natomiast koła tylne na sztywnej "pływającej" osi wspartej na poprzecznym resorze piórowym. Zastosowano dwa hydrauliczne amortyzatory ramieniowe w zawieszeniu przednim i jeden w tylnym.
Koła jezdne miały ogumienie o wymiarach 5,00-16". Hamulce bębnowe przy wszystkich kołach uruchamiane były hydraulicznie. W układzie kierowniczym użyto ślimakowej przekładni głoboidalnej. Przy rozstawie osi równym 2300 mm długość całkowita pojazdu wynosiła 4000 m.
Ĺukaszewicz byĹ‚ uparty. ChociaĹĽ jego prototyp przepadĹ‚, postanowiĹ‚ walczyć z Panczakiewiczem, ĹĽeby usunÄ…Ĺ‚ drewno ze swej konstrukcji. Panczakiewicz nie chciaĹ‚ ani trochÄ™ odejść od zaĹ‚oĹĽonego ksztaĹ‚tu, wiec kaĹĽdy kawaĹ‚ek drewna zastÄ™powali takim samym kawaĹ‚kiem blachy. Nadwozie staĹ‚o siei zlepkiem blach. W sierpniu 1955 pięć prototypowych Syren wybraĹ‚o siÄ™ na rajd. WĹ›rĂłd Dekawek, If, RenaulĂłw Syreny wypady dobrze. Pod ZawojÄ… Syrena Panczakiewicza, przez niego kierowana, na zakrÄ™cie wywrĂłciĹ‚a siÄ™ na dach. Nic nikomu siÄ™ nie staĹ‚o ale pokryty dermÄ… dach wyglÄ…daĹ‚ nieszczegĂłlnie z podartymi i fruwajÄ…cymi na wietrze kawaĹ‚kami dermy. Po tym rajdzie zdecydowano siÄ™, na wprowadzenie stalowej karoserii.
Jesienią 1954 roku zapadła decyzja o budowie prototypów samochodu Syrena, będących konstrukcyjnym rozwinięciem przedprototypu w wersji I. Do marca 1955 raku wykonano pięć jednakowych pojazdów. Jeden z prototypów wystawiono na XXIV Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1955 roku, gdzie wzbudził ogromne zainteresowanie zwiedzających. W prototypie zastosowano nowy silnik oznaczony symbolem S-15, który został opracowany w Wytwórni Sprzętu Mechanicznego w Bielsku-Białej (obecnie FAP) pod kierunkiem inż. F. Blumke. Objętość skokowa silnika wynosiła 746 cm3. Silnik ten przy stopniu sprężania 6,8 rozwijał maksymalną moc 19,1 kW przy 3800 obr/min. Sylwetka samochodu nie uległa większym zmianom, natomiast dolną część nadwozi wykonano z blachy stalowej, dach natomiast miał szkielet drewniany.
W lipcu 1955 roku podjęto decyzję o uruchomieniu seryjnej produkcji Syreny w FSO w Warszawie. Zmieniono założenia produkcyjne. Postanowiono mianowicie, że docelowa roczna produkcja osiągnie poziom 10 000 sztuk.
Dane techniczne
Silnik: S-14, dwusuwowy, rzędowy, 2-cylindrowy, chłodzony cieczą, umieszczony z przodu
Ĺšrednica cylindra: 72,0 mm
Skok tłoka: 85,0 mm
Pojemność skokowa: 690 ccm
Stopień sprężania: 6,1:1
Moc maksymalna: 16,2 kW (22 KM) przy 3800 obr/min
Napęd: przedni
Ogumienie: 5,0Ă—16"
Długość: 4000 mm
Rozstaw osi: 2300 mm
Masa własna: ok. 840 kg
Prędkość maksymalna: ok. 100 km/h
ZuĹĽycie paliwa: 8-9 l/100/km
1953: Przedprototyp II(C) Auta-prl.pl
1955: Prototyp(C) Auta-prl.pl
Silnik: S-15, R2
Ĺšrednica cylindra: 76,0 mm
Skok tłoka: 82,0 mm
Pojemność skokowa: 746 ccm
Stopień sprężania: 6,8:1
Moc maksymalna: 19,1 kW (26 KM) przy 3800 obr/min
Maksymalny moment obrotowy: 60,8 Nm przy 2800 obr/min
Długość: 4050 mm
Szerokość: 1555 mm
Wysokość: 1520 mm
Rozstaw osi: 2300 mm
Rozstaw kół przednich: 1207 mm
Rozstaw kół tylnych: 1190 mm
Prześwit: 195 mm
Masa własna: 850 kg
Masa dopuszczalna: 1200 kg
Pojemność zbiornika paliwa: 33 l
Prędkość maksymalna: 102 km/h
ZuĹĽycie paliwa: ok. 8,5 l/100 km
1959: Mikrobus(C) Auta-prl.pl
Prototyp mikrobusu z 7 miejscami w 3 rzędach
1960: Sport(C) Auta-prl.pl
Prototyp sportowej Syreny z czterosuwowym silnikiem 2-cylindrowym typu boxer.
[Model opisany w odrębnym temacie.]
1961: Kombi(C) Auta-prl.pl
1961: Alfa(C) Auta-prl.pl
(C) Auto_pol.republika.pl
Pierwszy z kilku protypów następcy Syreny, z silnikiem z tyłu.
1962: 104 z odwrĂłconymi drzwiami(C) Auta-prl.pl
1962: Beta(C) Auta-prl.pl
Pierwszy hatchback na świecie, z silnikiem z przodu
1963: Delta(C) Auta-prl.pl
1964: 110(C) Auta-prl.pl
Prototyp następcy Syreny z nadwoziem hatchback
[model opisany w odrębnym temacie]
1968: Laminat(C) Auta-prl.pl
Prototyp Syreny z nadwzoiem z twprzyw sztucznych
[model opisany w odrębnym temacie]
1968: 104 Pickup(C) Polskie-auta.pl
(C) Motoryzacja.interia.pl
przedprototyp Pickupa
1968: 104 Furgon(C) Bucynek.yoyo.pl
1971: 607 Hatchback(C) Auta-prl.pl
kolejny prototyp hatcha
1971: R-1(C) Auta-prl.pl
1971: R-2(C) Polskie-auta.pl
projekt tylko na deskach kreślarskich OBR-u
1971: R-3 Muł(C) Auta-prl.pl
Przedprototyp późniejszej R-20
1974: R-20Mprototyp rolniczej Syreny z powiększoną skrzynią ładunkową
1976: R-20Fprototyp rolniczej Syreny z blaszanÄ…, zdejmowanÄ… nadbudowÄ…
1976: 105Fprototyp Syreny 105 z częściami Fiatów 125, 126 i Zastawy
(C) Auta-prl.pl
Auto_pol.republika.pl
Polskie-auta.pl
Motoryzacja.interia.pl
Bucynek.yoyo.pl
Album samochodów FSO; Klub Pracowników i Przyjaciół FSO, Warszawa, 2004