Solaris Urbino 18 – niskopodłogowy przegubowy autobus z serii Solaris Urbino przeznaczony dla komunikacji miejskiej, produkowany przez polską firmę Solaris Bus & Coach S.A. z Bolechowa koło Poznania. Obecnie produkowane są modele trzeciej generacji. Obok modelu podstawowego zasilanego silnikami diesla spełniającymi normę emisji spalin Euro 4, produkowane są modele spełniające ostrzejsze normy Euro 5 bądź EEV oraz zasilane gazem CNG lub z napędem hybrydowym drugiej generacji.
"Solaris Urbino 18" pierwszej generacji produkowano od drugiej połowy 1999 roku. Od pierwszej połowy 2002 roku produkowano modele drugiej generacji. Od wiosny 2005 roku produkowana jest trzecia generacja tego autobusu. Jest on wytwarzany w wersjach z silnikami diesla, lub z napędem elektrycznym, jako Solaris Trollino 18. Od 2005 roku dostępna jest odmiana z napędem gazowym CNG. Pierwszy i jedyny wyprodukowany dotychczas Solaris Urbino 18 CNG trafił do Lublina w listopadzie 2006 roku, w październiku 2009 roku został on sprzedany do Radomia[1].
W grudniu 2006 roku Olsztyn jako pierwsze polskie miasto odebrał 8 sztuk modeli "Urbino 18" spełniających normę Euro 5, która zacznie obowiązywać w 2009 roku. Jesienią 2006 roku na targach w Hanowerze odbyła się światowa premiera prototypów autobusów Solaris Urbino 18 Hybrid z napędem hybrydowym i Solaris Urbino 18 EEV. Model hybrydowy powstał dzięki współpracy firmy "Solaris" z firmami Allison Transmission i Cummins, mającymi już duże doświadczenie w konstrukcji tego rodzaju napędu na rynku północnoamerykańskim. Prototyp modelu "Solaris Urbino 18 EEV" z tradycyjnym silnikiem diesla spełnia normę emisji spalin EEV (ostrzejszą od Euro 5, która zacznie obowiązywać w Europie od października 2009 roku). Oba prototypy na przełomie lat 2006 i 2007 weszły do produkcji. W połowie 2008 roku dokonano znacznej modernizacji modelu Solaris Urbino 18 Hybrid, po której producent określa go jako pojazd drugiej generacji. Zmiany dotyczą głównie układu napędowego, w którym zastosowano mniejszy i lżejszy silnik Cummins ISBe5 250B.
Graficznym symbolem autobusu "Urbino 18" jest zielony jamnik. Poszczególne wersje napędowe posiadają symbole różniące się szczegółami. Na modelach hybrydowych jamnik posiada dwa serca symbolizujące podwójny układ napędowy, zaś na modelach w ekologicznej wersji EEV jamnik trzyma w pysku kwiat. Część jamników w modelach sprzedanych do Krakowa ma na głowie krakuskę.
Odbiorcy i użytkownicy autobusów Solaris Urbino 18 i Solaris Urbino 18 CNG na świecie. Tabela nie obejmuje modeli Solaris Urbino 18 Hybrid dwu generacji.
Państwo Miasto Operator Liczba
stan na: 28.02.2010
Czechy Chomutov i Jirkov DPCHJ 1
MnĂšek pod Brdy Martin Uher 1
OĹ‚omuniec DPMO 9
Ostrawa DP 6
Pilzno PMDP 12
Praga Veolia Transport Praha 1
Dania Aarhus Aarhus Sporveje 37
Grecja Ateny Ethel 100
Ĺotwa Ryga Riga SIA 57
Niemcy Arnstein Ludwig Schraud 1
Berlin BVG 257
Bochum Bogestra 16
Brema BSAG 45
Brunszwik BVSAG 4
Barsinghausen DaBus 1
Dortmund DSW21 3
Drezno DVB 33
DĂĽren DKB 2
Heidenheim HVG Heidenheimer 1
Hofolding Geldhauser Reisen 2
Kassel KVG 23
Koblencja KEVAG 5
Magdeburg MVG 3
Müllheim Will Markgräfler Reisen 1
Monachium Stadtwerke MĂĽnchen GmbH 4
Oberweser-Gieselwerder Regiobus Uhlendorf GmbH & Co.KG 1
Poczdam Havelbus 10
Pforzheim SVP 2
Reutlingen RSV 7
Schwäbisch Hall Stadtbus Schwäbisch Hall GmbH 1
Waiblingen Omnibus-Verkehr Ruoff GmbH 2
Waiblingen - Neuenstadt WEG-Kraftverkehrs-GmbH 1
Warburg Reifer 1
Weinstadt Omnibus Dannenmann GmbH 1
Polska Białystok KPKM 12
Białystok KPK 11
Białystok KZK 3
Bydgoszcz Mobilis 25
Gdańsk PKS 1
Gdańsk Warbus 7
Gdańsk ZKM 44
Gdynia PKA 7
Gdynia PKM 1
Gliwice PKM 21
Kalisz KLA 1
Katowice PKM 15
Kielce MPK 6
KrakĂłw Mobilis 10
KrakĂłw MPK 31
ĹĂłdĹş MPK 62
Olsztyn MPK 8
PĹ‚ock KM 1
Poznań MPK 69 (w tym 1 szt. SU18 Hybrid)
Radom MPK 1 (CNG)
Swarzędz WirażBus 3
Szczecin SPAK 25
Szczecin SPAD 26
Ĺšwierklaniec PKM 8
Tychy PKM 14
Warszawa MZA 322
SĹ‚owacja Koszyce DP 3
Szwajcaria Chur Stadtbus Chur AG 3
La Chaux-de-Fonds TRN 2
Locarno FART 4
Lozanna Transports publics de la region 7
Ruswil Rottal Auto AG 1
Winterthur Stadtbus 12
Szwecja UmeĂĄ Polarbus Trafik 3
Węgry Debreczyn Hajdú Volán Közlekedési Zártkörűen Működő Részvénytársaság 6
WĹ‚ochy Bari FSE 40
Salerno CSTP 7
ZEA Dubaj RTA 150
Suma 1547
W połowie 2004 r. MZA ogłosiły przetarg na dostawę 80 nowych przegubowych autobusów niskopodłogowych. Przetarg był o tyle nietypowy, że poza produkcją obejmował również późniejsze utrzymanie i serwisowanie pojazdów, a po 8 latach możliwość odkupienia autobusów przez producenta. Warunki przetargu okazały się tak wygórowane i skomplikowane, że o mały włos a żaden producent nie zgłosiłby swojej oferty. Wreszcie, gdy w grudniu 2004 r. otwarto oferty okazało się, że tylko oferta Solarisa jest prawidłowa pod względem formalnym.
Zgodnie z podpisaną w czerwcu 2005 r. umową do końca czerwca 2006 r. dostarczonych miało zostać 80 przegubowców, w pełni niskopodłogowych i klimatyzowanych. Producent wywiązał się z umowy dużo szybciej i wszystkie autobusy, poza jednym, dostarczył do końca 2005 roku.
Prezentacja pierwszych Urbino 18 odbyła się 13 września 2005 r. w zajezdni R-10 Ostrobramska. Nowe Solarisy różnią się dostarczanej w latach 2001-2002 15-metrowej wersji. Zewnętrzna sylwetka nadwozia przeszła znaczny restyling. Wprowadzono zaostrzoną krawędź dachu, całkowicie nową ścianę czołową i tylną, nowy kształt nadkoli.
Silnik autobusu, co typowe dla Urbino, znalazł się w zabudowie wieżowej, nieco większej od tej z poprzednich Urbino, z ukośną ścianą. Do przeniesienia napędu wykorzystano skrzynię Voith i portalowy most napędowy ZF. Silnik DAF PE228, spełniający normę czystości spalin Euro III, posiadał podwyższone osiągi - poprzeczkę w kwestii mocy silników ustalił MAN NG313, toteż w przegubowym solarisie zainstalowano jednostkę o mocy 310 KM.
Wnętrze, o srebrno-szaro-białej kolorystyce, nie różniło się stylistycznie od poprzednich Urbino. Tak jak Urbino 15, jest ono przestronne i posiada szerokie przejście między nadkolami. Natomiast do wad autobusu zaliczyć można umieszczenie większości siedzisk na podestach. Dodatkowo, w rejonie trzecich drzwi zainstalowano siedzenia odwrócone przodem do platformy dla pasażerów stojących, skutecznie zmniejszając jej efektywną powierzchnię - miejsce dla pasażerów stojących zajmowały bowiem kolana pasażerów siedzących. Zupełną pomyłką okazało się zastosowanie siedzeń firmy Ster. Siedzenia te w założeniu miały być odporne na ataki wandalizmu, co uzyskano poprzez pozbawienie ich miękkich wkładek. Odbiło się to zwiększeniem drgań przenoszonych przez nadwozie na ciała pasażerów i obniżeniem komfortu podróży. Zaletą autobusu jest zaś klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej firmy Konvekta, utrzymująca przez cały czas wewnątrz zadaną temperaturę 22 stopni.
Przegubowe, 18-metrowe urbina zastępowały przegubowe, wysokopodłogowe ikarusy. Tym samym zrezygnowano więc z zastępowania ich nieco mniej pojemnymi autobusami piętnastometrowymi. Standardem początku XXI wieku jest więc autobus tylno silnikowy, z niską podłogą na całej długości, wydajną wentylacją i nowoczesną sylwetką nadwozia.
Solarisy Urbino 18 z pierwszej dostawy trafiły do dwóch zajezdni: Ostrobramska i Woronicza. Ich utrzymaniem i naprawami zajmuje się zewnętrzna firma BTS. Jej pracownicy dokonują codziennych przeglądów autobusów oraz pełnią funkcję pogotowia technicznego w przypadku awarii na trasie.
Ostatni, dostarczony już w 2006 roku, egzemplarz posiada napęd spełniający normę emisji spalin Euro IV.
Kolejny przetarg na 150 autobusów ogłoszono w 2006 roku. Sytuacja taborowa nie była wówczas za dobra, postanowiono więc zakupić autobusów więcej, ale w uboższej wersji. Zrezygnowano z zakupu pojazdów łącznie z serwisem oraz z zastosowania klimatyzacji przestrzeni pasażerskiej. Zamówienie składało się z 2 części: jedna obejmowała autobusy przegubowe, 18-metrowe, dopuszczające autobusy średnio- i niskopodłogowe w ilości 100 sztuk, druga autobusy solowe, 12-metrowe, niskowejściowe lub niskopodłogowe, w ilości 50 sztuk. Po długo ciągnących się procedurach odwoławczych zwycięzcą w pierwszej części zamówienia został ponownie Solaris z modelem Urbino 18. Jego jedynym konkurentem był… przegubowy Mercedes Conecto G.
Główną różnicą w napędzie było zastosowanie zmodernizowanej, dafowskiej jednostki, spełniającej normę czystości spalin Euro IV. Wymagało to zmiany konstrukcji silnika, zainstalowania większej chłodnicy oraz wprowadzenia systemu oczyszczania spalin opartego na wykorzystaniu płynu AdBlue w procesie redukcji katalitycznej. Powiększona została wieża silnikowa. Druga seria solarisów pozbawiona była klimatyzacji przestrzeni pasażerskiej, wyposażono ją za to w klimatyzatory kabiny kierowcy. Do wentylacji posłużyły przesuwane okna boczne. Poprawiono rozplanowane tylnej części wnętrza, naprzeciw trzecich drzwi.
Nowa partia przegubowców zaczęła służbę w marcu 2007 roku. Cała dostawa 100 Solarisów z 2007 r. trafiła na Woronicza. 40 serwisowanych solarisów przesunięto wówczas partiami na Ostrobramską, gromadząc na niej tym samym wszystkie 80 solarisów z 2005 r.
Następny przetarg na autobusy ogłoszono na początku 2008 roku. Ponownie obejmował on 150 sztuk, jednak w odmiennej proporcji i z innym wyposażeniem: 80 autobusów przegubowych i 70 solowych, przy czym tym razem nie został on podzielony na części i całe zamówienie miał zrealizować jeden dostawca. Wymagane było m.in. maksymalne zunifikowanie autobusów, a także zastosowanie pełnej, zabudowanej kabiny oraz gumowych nakładek ochronnych na zderzakach. Wystartowało 3 oferentów: Solaris z ceną 168 mln zł, Kapena z ceną 176 mln zł i Evobus, żądający 183 mln zł. Zwycięzcą został Solaris i zobowiązał się tym samym do dostarczenia w ciągu pół roku pierwszych pojazdów.
W kwestii napędu, solarisy są niemal analogiczne do serii drugiej - ponownie jest to dafowski silnik spełniający normę czystości spalin Euro IV dzięki wykorzystaniu płynu AdBlue do oczyszczania spalin.
Modyfikacją wprowadzoną w trzeciej serii, oprócz umieszczenia na zderzakach gumowych, nieestetycznych nakładek, mających chronić przez drobnymi kolizjami, stała się między innymi nowa kabina - duża, szczelna, sięgająca środka przednich drzwi, spełniająca oczekiwania kierowców oczekujących odgrodzenia od przedziału pasażerskiego. Z innych różnic wymienić można umieszczenie wylotu rury wydechowej na dachu, zastosowanie diodowych świateł tylnych, monitoringu przestrzeni pasażerskiej. Autobusy, tak jak serię pierwszą, wyposażono w klimatyzację przestrzeni pasażerskiej. Dla bezpieczeństwa zainstalowano monitoring przestrzeni pasażerskiej. Kamery śledzą również obraz za pojazdem, pozwalając na odtworzenie przebiegu ewentualnej kolizji - obraz jest bowiem rejestrowany w pamięci wewnątrz autobusu. Autobusy nie posiadają jednak monitorów do podglądu widoku z kamer na żywo, przez co nie są one w pełni wykorzystane.
Na początku września 2008 dostarczono pierwsze przegubowe solarisy, trafiły one na Redutową i Stalową. O dziwo, zajezdnie te były wcześniej bastionem odpowiednio jelczy i manów, stąd też krok ten był zerwaniem z prowadzoną od 2003 roku polityką ujednolicenia taboru na zajezdniach. Debiut liniowy nastąpił 17 września 2008, zbiegając się w czasie z rozpoczęciem testów przegubowego, hybrydowego solarisa. Solarisy otrzymały numery na 88xx. W kolejnych miesiącach dostawy były kontynuowane aż do dostawy ostatniej partii 11 grudnia 2008.
W połowie 2009 roku, Miejskie Zakłady Autobusowe, w ramach realizacji opcji do poprzedniego zamówienia, zakupiły u Solarisa 20 kolejnych Urbino 18. Autobusy przybyły w 3 dostawach: 30 sierpnia, oraz 6 i 21 września. Rozdysponowano je pomiędzy zajezdniami Woronicza, Redutowa i Ostrobramska. Są one analogiczne do serii 88xx. Do drobnych różnic należą: bardziej basowy dźwięk silnika i inna czcionka kierunku linii na przednim wyświetlaczu.
W związku z podpisaniem 2 września 2010 r. umowy na dostawę dodatkowych 42 autobusów (wciąż dostawy uzupełniające do zamówienia z 2008 r.) w październiku 2010 pojawiły się w MZA kolejne przegubowe solarisy. Autobusy były zbliżone standardem i kompletacją do poprzednich, tym razem pojawiły się jednak znaczące różnice. Najważniejszą z nich było nowe malowanie: żółto-czerwone, z żywszym odcieniem żółtci i pomidorowym odcieniem czerwieni, a także z czarnym pasem nadokiennym, pozbawione dodatkowych czerwonych pasków. Z zewnątrz wozy oklejono według nowych wytycznych ZTM - z przodu znikły naklejki producenta, a numer taborowy umieszczono na lewej części maski. Wewnątrz nastały niewielkie zmiany. Siedzenia otrzymały czerwoną tapicerkę z wzorem z Zamkiem Królewskim lub kolumną Zygmunta. Zmodyfikowano przyciski na poręczach przy drzwiach. Umieszczono je na małej, klockowatej zabudowie, z białą szybką podświetlaną na czerwono po wciśnięciu. Silnik i skrzynia biegów pozostały bez zmian. Autobusy trafiły na zajezdnię Ostrobramska. Pierwsze 8 sztuk wyjechało na linie już dzień po przybyciu, w poniedziałek 25 października 2010. Pozostałe autobusy również trafią na Ostrobramską i mają być dostarczone przed końcem roku.
Galeria zdjęć Solarisów Urbino 18 w PrzegubowcuDane techniczne (specyfikacja warszawska, III generacja-rocznik 2005 #82xx,84xx/ 2007 #81xx / 2008 #88xx / 2009 #888x,889x)Producent: Solaris Bus & Coach, Bolechowo, Polska
Okres produkcji: 1999 - nadal produkowany
Lata dostaw: 2005, 2007-2010
Liczba zakupionych: 322 szt.
Zajezdnie: R-6 Redutowa (55 szt.), R-7 Woronicza (148 szt.), R-10 Ostrobramska (89 szt.), R-13 Stalowa (30 szt.)
Typy nadwozia: Niskopodłogowy autobus członowy klasy MEGA
Długość: 18000 mm
Szerokość: 2550 mm
Wysokość: 2850 mm
Rozstaw osi: 5130+6770 mm
Zwis przedni: 2700 mm
Zwis tylny: 3400 mm
Promień zawracania: 23,2 m
Masa własna: 14000 lub 15500 lub 16000 kg
Masa całkowita: 28000 kg
ObciÄ…ĹĽenie przĂłd: 7000 kg
Obciążenie środek: 9500 kg
Obciążenie tył: 11500 kg
Pojemność zbiornika paliwa: 260 dm3
Ilość miejsc: 169 / 167 / 163 / 163
Ilość miejsc siedzących: 42 / 43 / 42 / 42
Ilość miejsc stojących: 127 / 124 / 121 / 121
Ilość drzwi: 4
Układ drzwi: 2-2-2-2
Układ stopni: 0-0-0-0
Wysokość podłogi w I drzwiach: 320 mm
Wysokość podłogi w II drzwiach: 320 mm
Wysokość podłogi w III drzwiach: 320 mm
Wysokość podłogi w IV drzwiach: 340 mm
Po zastosowaniu przyklęku: -80 mm
Szerokość drzwi: 1350 mm
Silnik: DAF Paccar PE228 / DAF Paccar PR228 S1 / DAF Paccar PR228 S1 / DAF Paccar PR228 S2
Pojemność skokowa: 9,2 dm3
Moc maksymalna: 228 kM (310 KM)
Maksymalny moment obrotowy: 1270 Nm
Skrzynia biegĂłw: Voith D864.3 / Voith D864.5 / Voith D864.5 / Voith D864.5
OĹ› przednia: ZF RL 85 A
Oś środkowa: ZF RL 85 A
OĹ› tylna: ZF A-132
Hamulce: tarczowe, przystankowy, retarder, ABS, ASR, EBS
Ogumienie: 275/70
Klimatyzacja: roczniki 2005, 2008-2010
Przystosowanie dla niepełnosprawnych: tak